توجه به امت اسلامی و سامان بخشیدن به امور دنیوی و اخروی مسلمانان اصلی‌ترین وظیفه امام جامعه است. سیره فردی و اجتماعی ائمه علیهم السلام نشان می‌دهد که این ذوات مقدس برای بیان حقایق دینی و به کرسی نشاندن عهد و پیمان الهی از هیچ تلاشی دریغ نکردند و هر کدام در عصر خود ـ با توجه به شرایط، ظرفیت‌ها و امکانات موجود ـ با مجاهدت‌های سرسختانه جامعه انسانی را به تعالی رساندند.
عصر امام کاظم عصر خاصی بود و عباسی‌ها با استبداد و اختناق شدید علیه آن حضرت و پیروان وی، دو حرکت و فعالیت ضد خود را به سختترین شکل سرکوب می‌کردند. امام در چنین موقعیتی رسالت خود را با توجه به همه‌ی تنگناها و حساسیت‌ها پی گرفت و در تشکل بخشیدن به جماعت شیعه و تقویت بنیه‌های علمی و اخلاقی آنان، عزم خود را جزم کرد؛ ازاین‌رو هارون، قدرتمندترین خلیفه عباسی، به آن حضرت به عنوان یک رقیب سرسخت می‌نگریست و مراقبت‌های سخت او از امام و زندانی کردن‌های متعدد، نتیجه همین نگاه واقع‌بینانه بود.
)