رنجها و مشکلات همواره در زندگی وجود داشته و مردم برای رهایی از آنها به شیوه‌های مختلف چاره‌جویی کرده‌اند، یکی از این شیوه‌ها بهرهمندی از امور معنوی ـ مانند دعا، نیایش و راز و نیاز با خداوند ـ است. در این مقاله با بررسی آداب زیارت و متون زیارتنامه‌ها، در صدد پاسخ به این سؤال هستیم که حج و زیارت چه نقشی در توانمندی حاجیان برای مقابله با مشکلات زندگی فردی دارد؟ برآیند تحقیق و بررسی آیات، روایات و تجربه زائران نشان می‌دهد که تجربه‌های معنوی، راز و نیاز با خداوند، زیارت قبور مطهر پیامبر و ائمه اطهار باعث آرامش و توانمندی روحی و روانی زائران میشود؛ چراکه در این سفرها آشنایی زائران با مبانی اعتقادی، سبک زندگی، فرهنگ و معارف اهل بیت، سبب فزونی معرفت و بصیرت آنها میشود. همچنین زائران با حضور در حرمین شریفین و حرم مطهر ائمه اطهار ضمن آشنایی با مسائل سیاسی و اجتماعی، به نقاط ضعف و قوت خود پی می‌برند و برای اصلاح و تهذیب نفس خویش مبادرت می‌ورزند و به تکیه‌گاه قابل اطمینانی برای امور اعتقادی دست پیدا می‌کنند. در سایه‌سار این ارتباط معنوی، دگرگونی اخلاقی و آگاهی‌ها، ظرفیت و تحمل زائران افزایش می‌یابد و باعث نیرومندی روح و روان آنها میشود.
)